Uit de tijdcapsule: Red Hot Chili Peppers onbevangen, naakt en op stoom in Effenaar

De formatie van de band is net zo ongeregeld verlopen als dat de bandleden op en buiten het podium zijn. Het viertal ontmoet elkaar tijdens de middelbareschooltijd, maar het kost wat verschillende bands voordat Red Hot Chili Peppers het levenslicht ziet. Drummer Jack Irons en gitarist Hillel Slovak spelen samen in de band What Is This?, waar ook bassist Flea even deel van uitmaakt voordat hij vertrekt naar de L.A. punkband FEAR.  

In 1983 komen de drie muzikanten weer bij elkaar, ditmaal ook met zanger Anthony Kiedis erbij, onder de noemer Tony Flow and The Miraculously Majestic Masters Of Mayhem. Aan Rolling Stone Magazine vertellen de mannen later dat het slechts bedoeld was als een 'joke band' voor een eenmalig optreden. In het memoir 'Acid for the Children' blikt Flea terug op die eerste show; voor slechts 27 man spelen ze in de Grandia Room in Hollywood, met een setlist bestaande uit één origineel nummer genaamd 'Out Of L.A.' en een dansroutine op de track 'Pack Jam' van Jonzun Crew. Het blijkt een hit en ze zetten de band voort onder een nieuwe naam. Red Hot Chili Peppers is geboren.

De formatie houdt echter niet lang stand. Wanneer de band What Is This? een record deal binnensleept, besluiten Slovak en Irons zich hierop te focussen. Ook Red Hot Chili Peppers tekent een deal en vindt in gitarist Jack Sherman en drummer Cliff Martinez hun vervanging. In 1984 brengt de nieuwe samenstelling het gelijknamige debuutalbum uit onder het platenlabel EMI. De eerste plaat vindt het grote publiek nog niet, maar in de underground scene maakt de band haar naam. In 1985 stapt Slovak op bij What Is This? en voegt zich weer bij zijn oude vertrouwde schoolvrienden. Één jaar later vindt ook Irons zijn weg terug en is de oude formatie weer intact. De hernieuwde samenwerking resulteert in het derde studioalbum 'The Uplift Mofo Party Plan', de plaat die de katapult blijkt voor hun succes en ironisch genoeg ook het eerste – en uiteindelijk enige - album is waarop alle originele bandleden te horen zijn.

"Musically speaking I'd say we go down in history", zegt Kiedis met een grijns, maar ergens ook bloedserieus, in de documentaire 'Europe By Storm' van VPRO uit 1988. De Amerikanen zijn voor hun tour rondom de plaat 'The Uplift Mofo Party Plan' de oceaan overgestoken voor hun allereerste Europese rondreis, en worden een week lang gevolgd door programmamaker Bram van Splunteren en zijn team. "Ik vond het bijzonder om te merken dat het niet zomaar een stelletje gasten waren die even herrie gingen maken, maar echt toegewijd waren aan de muziek en wat ze deden. Dat komt goed naar voren in het interview in de hotelkamer, wanneer ik ze video's laat zien van hun grote voorbeelden. Die kennen ze uit hun hoofd, allemaal. Ze hebben echt hun huiswerk gedaan", blikt de filmmaker terug op zijn trip met de band.

Dat interview binnen de documentaire is voor hem ook een soort van keerpunt geweest. Waar de jongens eerder vooral nog geinen, kan hij ze hier eindelijk écht spreken. "Ik had ze eerder allemaal een dag of anderhalf gefilmd en toen waren ze eigenlijk alleen maar aan het klieren, zoals ze dat bij de meeste journalisten doen. Ik was bang dat het de hele rit door zou gaan. Ik wilde serieus praten en dat gebeurde toen pas echt voor het eerst. Je ziet daar hoe ze helemaal in de muziek raken en daarna vanuit hun hart spreken over wat ze ervan vinden." 

Tijdens het filmen ontdekt Van Splunteren in Flea een ware woordvoerder. "Hij hangt wel altijd de clown uit op het podium, maar eigenlijk is hij van nature heel serieus." De journalist zijn persoonlijke favoriete moment is dan ook een gesprek met de bassist tijdens de soundcheck in Parijs. "Flea heeft dan zijn basgitaar om zijn nek hangen en ik vraag hem wat het verschil is tussen spelen voor de punkband FEAR en bij de Peppers. Dat doet hij dan zó mooi voor, hij maakt het zo mooi inzichtelijk."

Concert na concert is uitverkocht, en de jonge gasten spelen de ene strakke show na de ander. "In Germany they told us we were the best band they'd ever seen live, and we believe them", grapt Kiedis in de VPRO-film, wanneer ze met pech langs de weg staan. De mannen zijn ambitieus en die drive is ook voor anderen voelbaar, ook voor de roadie van de band. "Hij vergelijkt ze dan met een racepaard dat het heel goed kan gaan doen en wat longlevity heeft. Dat is mij altijd bijgebleven, en uiteindelijk heeft hij wel gelijk gekregen", vertelt de documaker.

Na succesvolle shows in Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en België, is dan eindelijk Nederland aan de beurt. Carlos van Hijfte, die eerder als programmeur werkte bij Effenaar, is in die tijd boeker bij MOJO en verantwoordelijk voor de Peppers-shows binnen onze grenzen. "Op een gegeven moment kreeg ik Red Hot Chili Peppers aangeboden en ben ik daarmee aan de slag gegaan. We hebben volgens mij nooit een optreden met de band gedaan die niet is uitverkocht." Dat geldt ook voor de drie allereerste shows op Nederlandse bodem.

Gek vindt de voormalig boeker dat niet: "Het was iets nieuws en het was ook een soort spektakel. Er waren wel andere groepen die een spektakel brachten, maar die waren gevaarlijker of enger. Dit waren gewoon mooie jongens met behapbare liedjes. Het had potentie en dat zag ik zeker." In Nederland gaat de band langs Amsterdam, Utrecht en Eindhoven, met Effenaar als eerste stop.

Op 18 februari 1988 speelt Red Hot Chili Peppers dan eindelijk in Eindhoven. Het is de vijftiende show van de Europese tour, en net zoals de andere concerten stijf uitverkocht. René van Stekelenborg weet zijn kaartje net op tijd te bemachtigen: "Meteen daarna kwam er echt een run op kaartjes. Er was toen natuurlijk ook nog niet zoveel capaciteit, ongeveer 600 tot 700 man. Het was ook echt overvol." Door de aanwezigheid van de filmploeg zijn er extra podiumstukken neergezet, waardoor het publiek nog een paar vierkante meter inlevert en extra dicht op elkaar staat. De muziekliefhebber heeft bij aanvang van de show een T-shirt gekocht en wanneer de lokale support Go-Go-Rillas pas twee nummers ver is, is zijn nieuwe shirt al helemaal zeiknat. "Ik heb het zelden zo verschrikkelijk druk gezien, het was echt slopend heet in de zaal."

Van Stekelenborg is in die tijd vaak te vinden in Effenaar en fotografeert met regelmaat optredens, maar van Red Hot Chili Peppers heeft hij helaas geen enkele plaat kunnen schieten. "Ik weet nog dat ik mijn camera om mijn nek had hangen, maar het was zo druk dat ik voorover tegen de monitor aangeplakt stond. Ik heb helemaal niets, dat ging gewoon niet." De show van de Amerikanen voelt voor hem als een lange doorlopende jamsessie. "Echt alles kwam voorbij. Soms speelden ze een aanzetje, en dan wist je niet of het nou iets van Jimi Hendrix of een nieuw nummer was? Het liep heel erg in elkaar over."

De jonge gasten stuiteren over het podium en zoeken de interactie op met het publiek. Daarvan springt er één moment bovenuit voor de Peppers-fan: "Ik heb enorm moeten lachen. Er was ook een Duitser, die stond zo'n twee meter van mij af. Hij wilde een nummer horen en bleef dat maar herhalen. Doordat hij zo slecht Engels sprak, wist niemand waar hij het over had." Het is geweldig voer voor de band, die als ware comedians de man voor de rest van de show steeds weer gebruiken voor een humoristische punchline. En dan, aan het eind van de setlist is het tijd voor de dan al beroemde sokkenact. De heren lopen het podium af om zich backstage van hun kleding te ontdoen, en komen terug met slechts een sportsok over de edele delen. "De sokkenact wist iedereen vanaf, daar werd ook aan alle kanten op ingespeeld. Bij een platenzaak kreeg ik een flyer in mijn handen gedrukt om zelf een eigen sokkenact-foto in te sturen. Daarmee kon je dan iets winnen." 

Het was voor, inmiddels Effenaar-huisfotograaf, Willem Wouterse één van de redenen om een ticket te kopen. Veel herinnert hij zich niet meer van het concert, maar de toegift met de sokken wél. "Ik dacht toen: Daar moet ik eens gaan kijken, dat lijkt me wel geinig. Ik weet nog dat ze toen terug het podium opkwamen, en zich daar een beetje lieten zien en stonden te drentelen. Dat is het beeld wat mij is bijgebleven." Het blijkt één van de laatste keren te zijn, want na deze tour hangt de band de stunt en sportsokken aan de wilgen.

Het concert in Effenaar is nog altijd onovertroffen, als het aan Van Stekelenborg ligt. Hij ziet ze later nog in o.a. Tilburg, Geleen en op Pinkpop, maar niets komt in de buurt van de show in Effenaar. "Daar hing echt een reuring en spanning in de lucht. Dat heeft ook te maken met een kleinere zaal en het feit dat het zo dampend vol was. Dat proef je. Dit concert staat nog altijd in mijn top 3 van beste concerten." Ook het album 'The Uplift Mofo Party Plan' is nog altijd zijn favoriete Peppers-plaat. Een deel daarvan wijdt hij aan een stukje nostalgie. "Misschien komt het ook door de inmiddels overleden gitarist, die had daar een dikke vinger in. Dat niveau hebben ze wat mij betreft nooit meer gehaald. Daarom ben ik ook heel blij dat ik ze in Effenaar nog heb gezien met Slovak erbij."

Ook Van Splunteren kan zich daarin vinden: "Ik vind het concert in Effenaar nog altijd de Peppers op hun hoogtepunt, al was het dan misschien voor een relatief klein publiek in plaats van in de hitparade. Ik wilde de documentaire eigenlijk eindigen met beelden uit Amsterdam, maar ze speelden deze avond zo goed! Het materiaal was zo sterk, dat we eigenlijk alleen maar met Effenaar konden eindigen." 

Na de show in Eindhoven nodigt een medewerker van AOR de Bunker de muzikanten uit om daar het feest nog even voort te zetten. En dat slaan de heren zeker niet af, dus vertrekken ze richting het studentenhonk. Maar regels zijn regels voor de 24-jarige portier John Tacken, die op deze avond aan de deur staat. In 2011 vertelt hij voor de maak van het boek 'Memories Can't Wait' aan Effenaar dat hij de leden van Red Hot Chili Peppers de toegang toentertijd heeft geweigerd.

"Ik stond in mijn eentje als portier voor de deur die avond. Ineens kwam er een taxi voorrijden met vier langharige, niet zo florissant uitziende types. Ze spraken ook nog eens Engels. Ze zeiden dat ze de Red Hot Chili Peppers waren en dat ze een uitnodiging hadden, maar die bandnaam zei mij destijds niets. Zonder studentenpas kwam je er gewoon echt niet in." Na de portier te bestoken met een dosis 'fuck you's', taaien de jonge Amerikanen weer af. "Vlak daarna kwam een hijgende medewerker van de AOR aangefietst: 'Of de Red Hot Chili Peppers al waren gearriveerd'. Tja, toen kreeg ik natuurlijk nog een keer de wind keihard van voren." Gelukkig kan Tacken er inmiddels zelf om lachen en ziet het maar als een mooie anekdote voor op verjaardagen.

Waar de band dan wel is beland? Dat kan niemand precies vertellen, maar er gaan wilde verhalen rond. Zo heeft Wim van Stiphout van De Platenzaak ooit gehoord dat iemand een naakte Kiedis is tegengekomen in zijn studentenhuis, die het toen leuk heeft gehad met een huisgenoot. En dat terwijl je de frontman in de documentaire nog hoort mijmeren over zijn vriendin en de angst dat ze vreemdgaat terwijl hij op tour is. Maar wat er allemaal precies waar is van deze verhalen, dat weten we natuurlijk niet.

In de VPRO-documentaire zegt Flea dat ze nu al zo lang bezig zijn, dat ze nu wel echt moeten gaan groeien als band, om henzelf geïnteresseerd en gemotiveerd te houden. De stijf uitverkochte tour en het enthousiaste publiek is op dat moment het eerste teken dat het die kant dan eindelijk opgaat voor de mannen. Helaas duurt de euforie van de Europese verovering niet lang. Enkele maanden na de tour overlijdt gitarist Hillel Slovak aan een overdosis. Een intens donkere gebeurtenis voor de vriendengroep, en voor drummer Irons de reden om voorgoed te stoppen bij Red Hot Chili Peppers.

Na zo kortgeleden nog met hen op pad geweest te zijn, kan de filmmaker het nieuws haast niet geloven: "Het was heel raar. Ik schrok ook, want ik had het eigenlijk niet in de gaten gehad. Ik wist niet dat hij zo aan de drugs zat. Hij zag er totaal niet uit als een junkie." Een jaar na het overlijden van Slovak speelt Red Hot Chili Peppers op de dam in Amsterdam, met nieuwe drummer Chad Smith en de piepjonge John Frusciante als gitarist. "Toen sprak ik ze weer voor het eerst sinds de documentaire en hebben we even gesproken over het overlijden van Hillel. Anthony was daar met name heel prominent in en gaf in bedekte termen aan dat ook hij in de gevarenzone is geweest." Voor Kiedis is het de wake-up call geweest die hij zelf al een tijd nodig had, want ook hij kampt in de beginjaren met een verslaving. Een thema dat de band door de jaren heen blijft achtervolgen, wanneer later ook Frusciante ernstig verslaafd raakt.

Tussen 1989 tot 1992 ziet Van Splunteren de muzikanten zo'n twee keer per jaar, waardoor hij de ontwikkeling van de band op de voet kan volgen. "Totdat ze enorm bekend werden, daarna ben ik gestopt." Met het album 'Blood Sugar Sex Magik', waarop onder andere de nummer 1-hit 'Under The Bridge' staat, breekt de band definitief wereldwijd door. De plaat behaalt platina-status in de Verenigde Staten en is de aanleiding voor de eerste Grammy Award op de schoorsteenmantel.

"Frusciante is eigenlijk degene geweest die ervoor gezorgd heeft dat de band is doorgebroken. Zijn gave om melodieuze liedjes te schrijven heeft ervoor gezorgd dat ze commercieel succesvol zijn geworden", concludeert de programmamaker. En dan net op het hoogtepunt, midden in hun tour, verlaat de gitarist in 1992 abrupt de band. Overspoeld door de roem, trekt hij zich terug en valt het stil rondom hem. 

In 1994 voelt de journalist dan toch de drang om nog eens iets met de Peppers te doen. "En toen dacht ik: 'Hoe zou het eigenlijk met John zijn?' Daarna heb ik een interview geregeld, niet wetende wat mij te wachten stond." Bij aankomst wordt al snel duidelijk dat het niet goed gaat met Frusciante. "Hij deed de deur open en lachte. Het eerste wat ik zag waren zijn gele tanden, die er gewoon niet goed uitzagen. Even later gingen we zitten en zag ik de plekken op zijn armen waar al die naalden in waren gegaan, sommige met nare korsten erop. Hoe hij toen naar buiten kwam was echt een schok."

De documentaire die hij dan maakt is een indringend portret van een muzikaal genie, die zich overgegeven lijkt te hebben aan zijn verslaving. "Wat ik wel interessant vond, is dat hij mentaal wel helder was. Hij zei hele goede dingen over muziek en hoe belangrijk dat voor hem is, de uiterlijke schijn van roem, en dat een goede muzikant zijn het enige is dat telt. Ik denk dat om die reden de aflevering ook zo goed gelukt is, omdat mensen niet alleen maar een junk zagen maar ook iemand met hele mooie ideeën over creatief zijn en wat belangrijk is in het leven. Er zat een discrepantie tussen."  

De film van Van Splunteren is uiteindelijk het enige beeld van de gitarist uit die tijd, andere interviews heeft hij niet gegeven. Twee jaar na zijn gesprek met Frusciante is de staat van de muzikant zo ver verslechterd dat er moet worden ingegrepen, anders wordt het hem fataal. Volgens de documaker heeft Flea daar waarschijnlijk wel een rol ingespeeld: "Hij is een soort van stille leider, een beetje het geweten van de band."

Wanneer de gitarist in 1998 is afgekickt, voegt hij zich weer bij Red Hot Chili Peppers. Wat direct zijn vruchten afwerpt in de vorm van het populaire album 'Californication'. "Je merkt wel dat als Frusciante er niet bij is, dat het niet zo goed is. Met hem is er een magisch samenspel tussen de vier muzikanten. Wanneer hij er niet bij is vallen ze in een soort herhaling, maar dan minder goed dan wat ze al hebben gedaan. Hij is gewoon heel belangrijk, fans hebben dat ook door. Hij is goud waard geweest voor die band, en dat is hij nog steeds", zegt de muziekjournalist. Mocht het ooit nog mogelijk zijn, dan zou hij graag nogmaals een portret over Frusciante maken. "Volgens mij is hij gewoon de populairste Pepper, zeker voor de hardcore fans. John is gewoon de man." 

Tien jaar na het tweede vertrek van Frusciante, vraagt de band hem in 2019 weer terug te komen bij Red Hot Chili Peppers. Daarmee staat deze zondag de formatie, zoals deze tijdens hun eerste keer Pinkpop was, weer op het grote podium in Landgraaf. Het wordt voor de Amerikanen alweer hun vijfde bezoek aan ons Limburgse landschap. Naast alle grote hits die gegarandeerd langs zullen komen, heeft het viertal ook twee nieuwe platen op zak: 'Unlimited Love' en 'Return of the Dream Canteen'.  

Van Splunteren denkt nog een keer terug aan wat de jonge muzikanten tegen hem zeiden in 1988: "Op een gegeven moment stellen ze dat ze er iedere avond weer 100% voor gaan. Dat ze het podium opgaan en dat het weer te gek moet worden. Je moet ze nageven, dat is nog steeds zo. Die bevlogenheid en gedrevenheid hebben ze nog steeds." En dat zullen ze ook dit weekend ongetwijfeld weer meebrengen.

De foto's van Red Hot Chili Peppers in Effenaar zijn gemaakt door Paul Bergen, één van de bekendste Nederlandse muziekfotografen. Naast de Amerikaanse band heeft hij in zijn al meer dan 30 jaar tellende carrière ook grote namen als Rolling Stones, U2, Prince, David Bowie, Adele, Pearl Jam, en Nirvana voor zijn camera gehad. Zou de legendarische sokkenfoto van Anthony Kiedis jouw huiskamer helemaal afmaken? Dan heb je geluk, want de fotograaf verkoopt zijn iconische platen via zijn website.