Uit de tijdcapsule: De allereerste show in de 'nieuwe' Effenaar

Laten we het eens hebben over die blokkendoos aan de Dommelstraat. Sommigen vinden het een oerlelijk ding. Anderen vinden het een ultieme vorm van Brutalisme die hoort bij de stad Eindhoven. Smaken verschillen. Feit is wel dat dat gebouw er nu al twintig jaar staat. Tijd dus om terug te kijken naar de állereerste avond in die nieuwe Effenaar. Een verhaal over handblazers, vooral géén krassen op de vloer, fietsen in trussen, je naam schrijven op tafels en een overenthousiast brandalarm.

“Het brandalarm is in mijn belevenis wel zes keer afgegaan.” Aan het woord is Merel Veger, die op de bewuste avond in de Kleine Zaal de stagemanager was. “Ik herinner me dat ik vooral veel op het balkon was, want ik denk dat daar ook de installatie van het brandalarm was. Ik heb heel veel van de shows van bovenaf gezien. En van bovenaf ook gedirigeerd: ‘Kappen! Spelen!’ Ik voelde me bijna een poppenspeler.”

Later meer over dat brandalarm. We spoelen eerst even een paar maanden terug. Vijf Eindhovense bands hebben hun krachten gebundeld onder de noemer ‘For Those About To Rock’ en toeren Nederland rond met een avondvullend festival. De bands zijn sleazerockbands The Homoos en Elconjo, stonerrockbands SpeedKING en Borehole en de wat meer vintage rock-‘en-roll van Superaction. Tom Ketelaar was de boeker van het zooitje ongeregeld en kreeg daarbij hulp van Gijs van de Burgt, bassist van SpeedKING. Natuurlijk stond ook thuishaven Eindhoven op de agenda. Gijs: “Ik weet nog dat Tom en ik in het tijdelijk kantoor van Effenaar zaten boven Grand Cafe New York [het huidige restaurant Fling – red.] en dat het idee van die try-out daar ontstond. Er stonden al wat dingen gepland, waaronder een Grote Zaal-show met Ronnie James Dio en wat andere try-outs. Wij zijn daar blijkbaar nog helemaal vooraan neergezet. Dan kijk je daarna uit over die bouwplaats en denk je: ‘Hoe is het mogelijk dat wij hier straks spelen!'"

Merel was niet meteen enthousiast: “Het pand was nét wel, nét niet af. Aan de publieksruimtes was genoeg aandacht besteed, maar de goederenlift was erg onbetrouwbaar. Dat was voor de Kleine Zaal nog niet zo erg, maar het was wel een heel gepuzzel hoe je aan je spullen moest komen. We hebben de trappen veel gebruikt. Er waren nog geen stappentellers, maar als die wel bestonden, zouden we heel trots zijn geweest.” 

“Maar die try-out was wel echt een kans,” vervolgt Merel. “We konden gewoon pielen en kloten zonder dat het meteen in de krant kwam ofzo. Ik vond het ook wel een beetje een sport; we kijken wel wat ervan komt. Daarnaast waren de bands allemaal vrienden van me. Daar werd ik wel blij van.”

“Alles rook nog fonkelnieuw en glom,” herinnert Wannes Coolen, bassist van The Homoos, zich nog. “Je moest echt de nieuwigheid er nog vanaf pulken.” Ook Gijs kan zich die nieuwigheid nog levendig herinneren: “De monitorboxen werden letterlijk voor onze neus nog uit de dozen gehaald. Dat beeld zal me altijd bijblijven.”

Hoe leuk Merel het ook vond om samen te werken met bands die ze persoonlijk kende, ze had ook haar bedenkingen. “Ik dacht nog: als je dan een try-out doet, doe dat dan met lieve, zachte bands. En niet met vijf rock-‘n-rollbands uit Eindhoven. Er werd ons op het hart gedrukt dat we voorzichtig moesten zijn. We moesten ervoor zorgen dat we nergens tegenaan stoten met flightcases, en we mochten niks op muren plakken. Ook zaten er in de vloer van de foyer glitters die nog niet helemaal uitgehard waren ofzo, dus daar mochten geen krassen op komen. Maar we moesten nog echt onze weg vinden in dat nieuwe pand. We vergaten soms wel voorzichtig te doen.” En dan lachend: “Als niemand keek deden we gewoon ons ding. En als een Effenaar-medewerker keek, riepen we: ‘Jaja, we doen héél voorzichtig hoor!’”

En dan was For Those About To Rock ook nog eens niet een normale productie. Naast vijf bands op het podium, nam het rondreizend circus – als een waar lifestyle-event avant la lettre – ook meteen de foyer in beslag met een aantal standjes, waaronder een platenstand van Ray Elpee en fietsen van Suus’ Bike Shop. Gijs: “Het was meteen een ingewikkelde productie. We namen de Effenaar echt over. Zo hing er zo’n Beach Cruiser die toen hip was in de trussen.” 

Niet alleen de bands namen Effenaar over. Ook het publiek had datzelfde gevoel volgens de betrokkenen. Merel: “Er waren allemaal vrienden en bekenden, die vaak in de oude Effenaar waren geweest. Die kwamen uit nieuwsgierigheid, maar ook zo van: ‘we gaan er hier wel even onze eigen plek van maken.’ En dat gevoel had ik ook wel een beetje: we nemen de Kleine Zaal over.” Wannes: “Achteraf gezien denk ik wel dat de Effenaar een risico nam. Als het fout gaat, dan gaat het ook echt helemaal fout. Het Eindhovense publiek kan heel kritisch zijn. Je kan meteen afgedaan hebben als zaal. Maar dat viel mee.” En dan, ietwat schuldbewust: “Onze gitarist Erik herinnerde me er nog aan dat ik backstage op een gloednieuwe tafel ‘For Those Kabouterrock’ heb gekalkt. Er ging bij For Those About To Rock altijd wel een klein dingetje een klein beetje kapot…”

De precieze volgorde van de avond werd bepaald door loting. Elconjo ‘verloor’ deze loting en moest als eerste het podium betreden. Zodoende werd frontman Elco Weitering de allereerste die door een microfoon het publiek kon begroeten. Echt veel weet hij er desgevraagd niet meer vanaf. Het meeste indruk maakten vooral de handblazers in de gloednieuwe wc. “Die gingen zo hard dat als je daar op de juiste manier met je handen eronder bewoog, je er een soort house-geluid mee kon maken. Woosh woosh woosh. De toilet was sowieso een belevenis om naar toe te gaan. In de oude Effenaar waren die volbehangen met stickers en moest je als je ging poepen de klink vasthouden omdat die deuren half gesloopt waren. Nu rook alles lekker fris, dat was wennen. En je kon naar buiten kijken op het plein.” Wanneer we opmerken dat hij dan waarschijnlijk naar de vrouwen-wc in het café was geweest, reageert hij: “Maar dat wist ik toen nog niet! De bordjes zullen er nog niet gehangen hebben.” Gijs reageert droog: “Effenaar was zijn tijd onbedoeld al ver vooruit, gewoon toen al genderneutrale toiletten.”

Maar heeft hij daarna nooit teruggedacht aan het feit dat hij de eerste was die in de nieuwe Effenaar heeft opgetreden? Elco: “Natuurlijk wel, maar door de jaren heen vervliegt dat. Het is al twintig jaar geleden he! Ik heb het nooit gezien als iets waar ik indruk mee kon maken in de kroeg ofzo. (leunt voorover) ‘Zeg… Witte gij…?!’” Gijs valt Elco bij: “Oh, ik wel! Ik vond dat wel gaaf. Ik denk dat ik daar wel ooit eens ruig over heb gedaan. En nu dus nog,” terwijl hij lachend naar de opnameapparatuur wijst.

En dan was er dus ook een overenthousiast brandalarm. Hoewel de herinneringen over de gehele avond van alle betrokkenen nogal vaag zijn, haalt iedereen dat voorval aan. De schattingen lopen uiteen van twee tot zes keer. En ook over de reden wordt gespeculeerd. Een sigaret backstage? Te scherp afgestelde sensoren? De rookmachine? Maar waar iedereen het over eens is, is dat het tijdens de show van The Homoos gebeurde. Wannes grinnikend: “Nou, bedankt brandalarm… Dat we daardoor nog herinnerd worden.”

Hij vervolgt: “Dat brandalarm was tijdens het nummer Sugarpower. Tijdens het tweede couplet ging opeens dat alarm af en alle lichten aan. Dan sta je daar in het donker een dampende set te spelen en opeens kijk je in het volle TL-licht zo’n nieuwe zaal in. Het contrast kon niet groter! Wat ik me ook nog kan herinneren is dat we meteen weer midden in het couplet het nummer oppakte. Maar een minuut erna ging het alarm weer af.” Merel: “Het werd na een tijdje bijna hilarisch. Op een gegeven moment kreeg ík applaus wanneer ik het brandalarm weer uit had gezet.”

Hoe kijken ze er nu op terug? Is er een gevoel van trots dat ze de Kleine Zaal hebben mogen inwijden? Merel reflecteert: “Ik kijk er nu op terug als een hele vrolijke en grappige avond. Het voelde meer als een feestje met vrienden dan iets anders. Ik verwacht dat wij daarna in de kroeg er nog wel even over doorgepraat hebben, ja.” Wannes denkt dat dat napraten in de Altstadt of – wijlen – de Thunder Roadhouse is gebeurd. En dan verbaasd: “Niemand wist hoe we daar moesten afteren! Dat was nog helemaal niet geregeld. Ik denk dat we met elkaar maar naar een café op ‘t Stratumseind zijn gegaan.” 

Elco mocht de avond openen, en mag dit artikel afsluiten. Hij vat de avond kort maar krachtig samen: “De avond liep objectief heel gladjes. Misschien ergens met een sticker op een handdroger…” Toch weer die handdroger. Woosh woosh woosh…

Merel Veger werkte nog bijna twee jaar bij de Effenaar, waarna ze als freelance producent aan de slag ging voor onder andere Eurosonic Noorderslag, Burgerweeshuis Deventer, Bevrijdingsfestival Overijssel en Zwarte Cross.

Tom Ketelaar werd in 2007 programmeur bij de Effenaar en is nu manager programmering bij het Muziekgebouw.

Elco en drummer Thijs van Elconjo richtte niet lang hierna samen met SpeedKING-leden Gijs en gitarist Willem de Johnny Cash-coverband Def Americans op. Elco treedt hier nog steeds mee op. Gijs speelde daarna onder andere in Denvis & the Real Deal en nu in The Feliciano’s. Leden van Superaction doken daarna op in de black-‘n-roll band Heretic en de garagerockband De Stekkers. Na een tijdje veranderden The Homoos hun naam in The Goods, waarna Wannes, Erik en Daan nog samen speelden in Anker en Wolfskop. Afzonderlijke leden vind je onder andere terug bij 69 Charger, de 90’s tributeband 90’s Riot en de rockband voor kinderen Hippe Gasten. Ook richtte gitarist Erik met gitarist Mo en drummer Miriam van Borehole de stonerband Komatsu op.