Hybrid Music Vibes #3: puntjudith
“Ik denk dat het erg mentaal is geweest, ik wilde me uitdrukken op een manier waarop ik mensen bij elkaar bracht,” mijmert Judith Rijsenbrij over haar leven in de muziek. Als kind speelde ze piano en zong in het kinderkoor van Nationale Opera & Ballet en na een korte tijd kleinkunst studeren in Antwerpen, kwam ze op het Conservatorium in Amsterdam terecht, waar ze afstudeerde als producer, toetsenist en vocalist. “Daardoor heb ik veel liefde voor de cross-over met theater, film, en verhaal of tekst. Dat is altijd een groot onderdeel van mijn leven geweest. In puntjudith komen al die inspiraties en ideeën samen.”
Expressie en verbinding als vertrekpunt
De punt in de naam, heeft een belangrijke betekenis voor Rijsenbrij. “Het idee van de punt, is dat het een snijvlak is waar veel voor mij samenkwam, maar het is ook een vertrekpunt. Het begon met een behoefte… Wat is eigenlijk mijn verhaal? Wat wil ik vertellen en aan wie?” In haar werk ging Rijsenbrij op zoek naar betekenis en houvast in de alledaagse chaos, hoe je omgaat met de overload aan informatie, met alle externe druk. Een worsteling, die ze ziet bij vele anderen. “Het lijken heel persoonlijke vragen, maar iedereen loopt tegen dezelfde worstelingen aan. Ik heb de antwoorden niet, maar met puntjudith kan ik met mijn persoonlijke zoektocht iets zeggen op een breder niveau. We zijn niet zo uniek daarin, we delen dezelfde sores.”
Brieven en lessen vertaald naar songs
Na in eerder werk de informatie-overload te verkennen, bijvoorbeeld op haar EP ‘Lawines’ waar ze ook een korte film bij maakte die op het Nederlands Filmfestival en ADE draaide, kaartte ze met haar debuut ‘Stad van Glas’ een ander thema aan; hoop. In Brussel, waar het album geschreven werd, voelde Rijsenbrij een belangrijke connectie met haar opa, diplomaat en historicus Max Kohnstamm. Toen hij ongeveer op dezelfde leeftijd was als Rijsenbrij nu, maakte hij de Tweede Wereldoorlog mee. Daarna stond hij aan de wieg van de Europese Unie, hét grote naoorlogse project voor vrede. “Ik kan me hem goed herinneren en hij was erg belangrijk voor mijn groeiende politieke bewustzijn. Hij had gevangen gezeten tijdens de oorlog, maar kwam daaruit met het idee dat er dingen mis zijn in de wereld, maar daar kan je wat aan doen. Je bent niet machteloos.” In een serie brieven, rondom het album, verkent ze de parallellen en de lessen, die vertaald zijn naar de songs op ‘Stad van Glas’. “Ik ben dan geen politicus geworden, maar dat hoef je niet te zijn om mensen samen te brengen.”
Concept: Stad van Glas
Het vertellen van verhalen via een multimedia-aanpak en samenwerken in een multidisciplinair team is Rijsenbrij als niet vreemd als componist en geluidsontwerper. Hybrid Music Vibes biedt dan ook een mooie kans om haar artiestschap rondom ‘Stad van Glas’ te verdiepen. “Mijn idee daarvoor was iets te maken wat publiek en artiest bij elkaar brengt, zodat er een soort symbiose ontstaat van collectieve storytelling. Achter op de hoes zijn twee reflectieve torens te zien, die ik zelf gemaakt heb. Die wil ik nu als installatie ontwikkelen, met daarop gegenereerde beelden die tijdens mijn optreden verschijnen, maar het publiek kan daar ook op reageren en reflecteren op wat ik doe.” Dit sluit voor Rijsenbrij aan bij het soort verhalen dat ze wil vertellen en delen, waarbij het samenbrengen en delen zo centraal staat. “Op die manier kom je nog dichter bij mensen en kan je dat verhaal nog rechtstreekser vertellen. Ik denk dat het collectieve heel belangrijk is in een ontzettend individualistische tijd en de vraag hoe je iets samendoet prikkelt me enorm.”
Technologie verrijkt de ervaring
In de podiumkunsten is veel hang naar traditie, merkt Rijsenbrij op. Het is juist het medium van het poppodium, waar zij veel ruimte ziet om de mogelijkheden van technologie te verkennen. “Ik ben geïnteresseerd in de concertvorm, waar je met muziek centraal een show maakt. Ik werk nu samen met een scenograaf en new media artiest aan de installatie, waar dus met AI real-time beelden op gegenereerd worden. Het eerste ontwerp van Noor Stenfert Kroese en mij ligt bij de bouwer en de volgende stap is testen wat het doet in de ruimte. Naar mijn idee is het poppodium een plek waar juist ruimte en openheid is voor dit soort nieuwe ervaring.”
Rijsenbrij heeft in haar werk vaak een sceptische houding ten opzichte van het individualisme, wat juist met technologie versterkt wordt. Juist dit is een motivatie voor haar om zelf met die technologie aan de slag te gaan: "Je kunt wel vanaf de zijlijn zeggen: 'Pas op, het is gevaarlijk.' Maar als je niet snapt hoe iets werkt... dan kun je er ook niets betekenisvols mee doen." Juist daarom ziet ze het als haar taak als artiest om de mogelijkheden van technologie als AI verder te verkennen en in te zetten op een betekenisvolle manier. "Björk zei ooit: 'People say computers don't have soul. The speaker doesn't, the wood of the guitar doesn't... until you do something with it.' Dat vind ik een mooie gedachte. Ik denk dat het goed is om technologie tastbaar te houden, omdat je zo je menselijkheid niet verliest.”