Dit is waarom Matteo Mancuso wordt bestempeld als beste gitarist ter wereld

Wie dé beste gitarist ter wereld is, is natuurlijk eigenlijk compleet irrelevant. Als iets je maar raakt, daar gaat het om. Muziek is bovendien geen sport. Matteo Mancuso schudt de gitaarwereld echter zodanig op en verlegt grenzen die voorheen ver buiten bereik werden geacht dat het niet onlogisch is dat hij met dit soort complimenten wordt overladen en dat dit soort vergelijkingen zich aandoen. “Talent bereikt wat anderen niet kunnen bereiken, terwijl genie bereikt wat anderen zich niet kunnen voorstellen”, stelde de Duitse filosoof Arthur Schopenhauer. Het is zo’n beetje dit inzicht dat Matteo in praktijk lijkt te brengen.  

Dat zit namelijk zo: Matteo Mancuso beheerst een gitaartechniek op een manier dat niemand anders dat eigenlijk kan. De ingewikkelde uitleg van die techniek: Hij speelt fingerstyle, waarbij hij gebruikmaakt van twee verschillende posities voor zijn tokkelende hand. Eén grip wordt appoggiato genoemd; hierbij laat hij zijn duim rusten op het element van zijn gitaar en gebruikt hij alleen zijn wijsvinger, middelvinger en ringvinger om te tokkelen. De andere heet tocco libero. De naam verraadt het al: in deze posities zijn alle vingers van zijn rechterhand vrij om te tokkelen. De simpele versie: hij gebruikt alle vingers van zijn rechterhand alsof het plectrums zijn.

Die techniek stelt hem in staat dingen te  spelen die anderen zich niet kunnen voorstellen, omdat het met andere, meer gebruikte rocktechnieken gewoonweg onmogelijk is. Dat doet hij bovendien met een speelstijl die veel dynamischer is dan je je in een tijdperk vóór Matteo voor mogelijk kon houden. En dit alles in een tempo waarvan het je gaat duizelen.

‘Maar techniek is toch niet alles?’, hoor ik je denken. Klopt. Volgens Amit Sharma, senior redacteur bij het toonaangevende gitaarmagazine Guitar World is het dan ook niet de techniek, maar wat hij er op een muzikale manier mee doet, wat hem zo bijzonder maakt. “Matteo is echt een complete muzikant”, zegt Sharma. “Ja, zijn techniek is feilloos, maar belangrijker nog is dat hij iets te vertellen heeft. Er zit veel denkwerk achter zijn melodieën, die variëren van heel eenvoudig en pakkend tot dingen die onmenselijk lijken.”

Matteo Mancuso werd op 22 november 1996 geboren in Palermo, de hoofdstad van Sicilië. Zijn vader Vincenzo is zelf professioneel gitarist. Iemand met een veel minder spectaculaire techniek dan zijn zoon, maar wel gitarist met een ‘elegante toon’, zoals Matteo het zelf omschrijft. Al op jonge leeftijd had Matteo in de gaten dat hij talent had. Maar zoals eerder gesteld, alleen talent is niet genoeg. “Er is een grens die je niet kan doorbreken met alleen talent”, zegt Matteo daarover in ons eerdere gesprek tijdens de podcast ‘Sixty Scales and the Truth’. “Als je die grens wilt overschrijden, moet je naast talent ook discipline hebben.” En dat had en heeft Matteo. Onder de vleugels van zijn vader ontwikkelde hij zich al op jonge leeftijd tot een verbluffende instrumentalist.

De zo geroemde techniek, ontstond eigenlijk als foutje, gaf Matteo ooit aan. Hij keek naar video’s van zijn favoriete rockgitaristen en zag niet dat de meesten van hen een plectrum vasthadden. En dus gebruikte hij zijn vingers maar als surrogaatplectrums.

De eerste keer dat de Italiaan zich echt in de schijnwerpers speelde, was met zijn versie van  ‘Technical Difficulties’ van gitaarheld Paul Gilbert. Een nummer dat -de titel zegt het al- niet bepaald makkelijk is om te spelen. Matteo was toen 17 jaar oud. Ondanks de capaciteiten die hij in de video liet zien, was het niet vanzelfsprekend dat de gitarist met zijn kop boven het maaiveld uit zou gaan steken. “Er zijn momenteel honderdduizenden ongelooflijke gitaristen op deze planeet”, zo schetst Sharma het overvolle aanbod aan ‘shredders’ die je op YouTube en andere kanalen kunt vinden. “Het is zeer indrukwekkend hoe Matteo door het rumoer heen wist te breken en zich wist te vestigen als een voorloper in deze nieuwe golf van wereldwijd talent.”

Maar écht verrassend was het nu ook weer niet, meent de redacteur van Guitar World. “Luister maar naar zijn debuutalbum ‘The Journey’ en je zult precies begrijpen waarom dit is gebeurd. Hij koos ervoor om niet overhaast het album te maken - en net als zijn melodieën en akkoordprogressies in het algemeen - is het een moeizaam proces geweest van orkestratie en compositie van de hoogste standaard.”

Wat verder opvalt aan Matteo Mancuso is dat -hoe fijnzinnig, uniek en complex zijn kunnen op het instrument ook is- zijn voorkomen juist zeer simpel is. Al in de ‘Technical Difficulties’-video droeg hij een simpele hoodie. Een kledingstuk waarin hij zich ook nu nog meestal hult. Zich anders voordoen dan hij is, daar doet Matteo niet aan. Tenminste, dat mag je best concluderen als een gevierd gitarist het geen probleem vindt dat de hele wereld ziet dat hij onder een 101 Dalmatiërs-deken slaapt.

“Ik denk dat het allemaal samenhangt met zijn ongelooflijk bescheiden benadering van muziek en het leven in het algemeen”, zegt Sharma over Matteo’s imago. “Hij is geen opschepper, hoewel zijn technische vaardigheid natuurlijk zo verbluffend is als het maar kan. We genieten allemaal van aandacht om de allerlei redenen, maar ik heb het gevoel dat Matteo daar niet naar op zoek is. Hij maakt simpelweg de muziek die hem opwindt - het plezier van anderen is een bijproduct daarvan. Het komt allemaal terug op mijn belangrijkste punt over hem: wat hij doet komt allemaal uit het hart.”

Voor een muzikant die zodanig bewierookt wordt als Matteo Mancuso, kan druk op de loer liggen. “Als zelfs gitaristen als Steve Vai en Al DiMeola me loven, is dat leuk, maar het geeft ook druk”, vertelde hij daar zelf over in een interview met Guitar World. “Toen ik een paar jaar geleden live speelde, legde ik te veel druk op mezelf. Ik wilde geen fouten maken en wilde altijd net zo perfect zijn als de opname. Dat lukte me soms wel, maar er waren avonden waarop ik me misschien niet comfortabel voelde.”
 

Sharma, die Matteo meermaals sprak, voorziet dat iemand als Matteo niet naast zijn schoenen zal gaan lopen door die druk, noch door de bijbehorende loftuitingen. “Ik denk dat hij gewoon door moet gaan op het pad dat hij al heeft ingeslagen. Het is duidelijk dat hij zich niet gemakkelijk laat afleiden van de doelen die voor hem liggen. Hij heeft een ongelooflijk sterke werkethiek en zijn hart zit op de juiste plaats. Voor zover ik het kan zien, zal hij nooit hoeven proberen muzikaal relevant te blijven - hij is namelijk de ware virtuoos, een echt genie, met een zeer lange carrière voor zich.”