Dit broeit er in de Eindhovense nacht

Ze hebben hetzelfde doel: hun mensen samen laten komen en hen een blijvende plek bieden in het nachtleven van Eindhoven. En hoewel er dan misschien nog weinig fysieke clubs zijn, er broeit wel van alles. Flink wat collectieven kloppen aan bij de vorig jaar geopende nachtclub HAVEN, succesvolle nieuwe concepten ontstaan vanuit illegale raves die na de lockdown bovengronds zijn doorgegegaan en de drang naar een inclusief technofeest vanuit de queer-community in Eindhoven wordt groter, blijkt uit een onderzoek van Stichting Queer040.

De plek die het al een jaar prima consistent lijkt te doen is de basement club van Dynamo, HAVEN. Boukje van der Zijden is projectleider van de club en begeleidt collectieven en groepen in het organiseren van events. Ze vertelt dat haar doel is om muzikaal talent uit de stad te stimuleren iets te organiseren. ‘Zo krijgen jonge mensen de kans hun talenten op allerlei gebieden te ontwikkelen, evenementenmanagement is heel breed. Ook bouwen we op die manier aan communities waarmee jonge mensen hun sociale netwerk enorm kunnen verbreden, wat weer invloed heeft op de zelfredzaamheid in de maatschappij.’

Dynamo is een naast het poppodium dat bekend staat om het jaarlijkse, gitzwarte Dynamo Metalfest vooral een plek waar jongeren de kans krijgen zich te ontwikkelen in hun eigen subcultuur. En als die subculturen aangeven dat ze legale raves willen organiseren, dan geef je daar gehoor aan, vertelt Van der Zijden. ‘Er kwam steeds meer vraag vanuit nachtcollectieven om iets te programmeren in Dynamo, maar we waren ons er ook van bewust dat we een te groot rock- en metal-karakter hadden om dat goed te doen. We hebben de nachtprogrammering van Dynamo daarom helemaal in een nieuw jasje gestoken, en dat is HAVEN geworden.’

Dat begint al bij de nieuwe ingang aan de Smalle Haven, waar je als bezoeker via de zijingang met grote industriële wanden door de nooddeuren van Dynamo naar binnen gaat. Eenmaal binnen daal je in een donkere hal af via een grote trap naar de kelder, wat direct het gevoel van dwalen geeft. ‘Die entree sluit goed aan bij wat we neer willen zetten’, vertelt de projectleider van HAVEN. ‘We willen de club zijn voor nieuwe underground-stromingen in Eindhoven. Daar hoort een intieme plek bij.’

Van der Zijden organiseerde zelf ook festivals, waarvan Fort Knox op het NRE-terrein in 2014 het hoogtepunt was. Ze heeft haar hele leven in Eindhoven gewoond en heeft daardoor veel zien gebeuren in de stad. Een paar nieuwe ontwikkelingen: ‘De drum & bass scene in Eindhoven is groot, net als dat er veel techno events zijn. We hebben op het moment ook veel hard techno producties, daar kloppen veel mensen voor bij ons aan.’ De onuitputtelijke passie om jonge mensen te helpen klinkt door in de stem van Boukje van der Zijden als ze het nieuwste project noemt waar ze aan werkt: CH1M3RA. Op 21 april organiseren zij een witch house rave, een stroming die bekend staat om de duistere en occulte esthetiek. ‘Ze verzinnen alles helemaal zelf, ik begeleid ze in de aspecten van evenementenorganisatie die ik goed beheers. Collectieven als CH1M3RA bepalen zelf welke dj’s ze boeken bijvoorbeeld. Ik geef mensen de kans zelf te bepalen wat ze gaan doen.’

Een mooi voorbeeld daarvan is Bunker Bass, een goedlopend drum & bass-concept. Van der Zijden begeleidt hen al zo’n vijf jaar en vertelt dat de groep de evenementen bijna zelfstandig organiseert. Ze verkopen altijd uit, waar andere drum & bass-feesten in Eindhoven dat niet doen. Dat ligt er vooral aan dat de community rondom Bunker Bass zo hecht is, denkt hun begeleider. ‘Het is een familie.’

De 22-jarige Alicia Halawane organiseert het mega succesvolle Bunker Bass. Toen ze op haar 18e vanuit Rotterdam naar Eindhoven kwam om bij Dynamo stage te lopen kreeg ze de vraag of ze een concept wilde ontwikkelen voor de nieuwe ravekelder. Daar had de energieke Rotterdammer wel zin in. ‘Ik was helemaal into drum & bass in die tijd. Samen met vrienden heb ik een concept bedacht en uitgewerkt, omdat het ons heel vet leek. We zijn er gewoon voor gegaan en de eerste editie verkocht meteen uit. Het was zo cool: ik was pas 18 en had al een uitverkocht evenement op mijn naam.’

De meeste nieuwe evenementen verkopen niet in één klap uit. Sterker nog, de laatste jaren zijn er veel nieuwe feesten begonnen en soms even snel weer gestopt. Hoe kan dit dan zo’n succes worden? ‘Ik heb zelf best een groot netwerk in de scene en ben altijd bezig om dat uit te breiden, dus het ging al snel rond dat er een drum & bass-feestje in Eindhoven zou komen. Die zijn er niet zoveel, dus mensen wilden er graag bij zijn. Vroeger was het een kleine groep die vooral stamde uit illegale feestjes zoals bosraves of raves in leegstaande panden. Er kwamen daardoor steeds meer legale feestjes, waardoor de scene uitbreidde in de regio.’ Dat leidde zelfs naar een blijvend drum & bass-podium op het inmiddels omgevallen en mede door ID&T georganiseerde festival We Are Electric, dat toch zo’n 20.000 bezoekers trok met de laatste buiteneditie in 2019.

Omdat Bunker Bass blijft groeien en ze binnenkort wellicht wat te groot worden voor HAVEN, is het zoeken geblazen naar een middelgrote club. En daar mist Eindhoven nog wat, vindt Alicia Halawane. ‘We hebben wel eens overwogen het bij Mylc te doen aan het kanaal, maar die locatie is ook niet blijvend. De middelen om te groeien en een goede plek missen nog.’ Halawane loopt er tegenaan dat hoe groter de feesten worden, hoe minder intiem en rauw de clubs in Eindhoven voelen. En dat is wel wat bij de muziek past, zegt zij. ‘Ik houd van locaties als het omgevallen Koelhuis, die industrieel en underground zijn. We missen vette plekken om te raven. Soms moet dat dan illegaal of bij iemand thuis, omdat de rauwe venues die er waren nu weg zijn. Ik heb het idee dat de eigenaars van die panden niet uit de kosten kunnen komen en daarom stoppen. SUBBAR wilde ook in de nacht open maar dat mag niet helaas, en mensen willen toch in de nacht feesten.’ Daarom gaat ze zelf feesten in Amsterdam, bijvoorbeeld in Radion of in De School. In Eindhoven zoekt ze haar heil bij Mylc of in Effenaar, naast haar thuisbasis Dynamo. De wens blijft: ‘Het lijkt me tof om te kijken of er meer plekken zijn waar Bunker Bass heen zou kunnen.’

Buiten plekken die missen, is er nog iets wat zowel Boukje van der Zijden als Alicia Halawane noemen als verbetering voor de Eindhovense club scene. Er zijn genoeg ravers die naar Eindhoven trekken voor een clubnacht en graag zouden komen, maar de slechte aansluiting op het nachtnet zit in de weg, vertelt Van der Zijden. ‘De collectieven zien aan hun kaartverkoopcijfers dat er best wat mensen vanuit andere steden naar het Zuiden reizen. Het enige lastige is dat de club maar tot 04.00 uur open mag, waardoor feestende mensen heel lang moeten wachten op hun trein terug of ergens op een bank moeten gaan liggen, wat ze nog vaker tegenhoudt om kaartjes te kopen. We kunnen wel tien keer per jaar de zogenaamde verlaatjes van de gemeente aanvragen waardoor we tot 06.00 uur open mogen, wat al enorm helpt. We krijgen daar goede reacties op van mensen die na het feesten direct te trein in kunnen. Daar is nog winst te behalen.’

Klachten op die verlate openingstijden krijgen ze niet, vertelt de projectleider van HAVEN. ‘Onze security is gewend om dat in goede banen te leiden en we werken goed samen met de politie, die ook nooit klachten krijgt van mensen uit de buurt. De bezoekers en collectieven zijn er heel blij mee als we langer open kunnen blijven.’ Met de nieuwe nachttrein vanuit Schiphol hoopt Van der Zijden al op verbetering.

Een mogelijke oplossing in de zoektocht naar verruiming werd gevonden in de nachtraad die voormalig nachtburgemeester Siem Nozza moest aflossen na zijn vier jaar als voorvechter van het Eindhovense nachtleven. Het is echter na april 2022 stil gebleven rondom het Nachtcollectief Eindhoven. Boukje van der Zijden denkt dat het belangrijk is om verder te kijken dan alleen naar geschikte locaties. Op die plekken moeten ook mensen zitten met expertise, zodat die plekken ook kunnen blijven. ‘Er mag meer aanbod komen in de vorm van een aantal goede clubs, in plaats van heel veel halve initiatieven waardoor iedereen het moeilijk krijgt.’

Samenwerken dus, vindt ook Johan Stribos. Hij is organisator van queer housefeest XTRA, dat sinds een jaar residentie heeft in Effenaar. Het feest is ontstaan vanuit de Stichting Queer040, vanwege een duidelijke reden: Eindhoven bieden wat er nog mist volgens hen. ‘We moeten als collectieven in Eindhoven proberen samen te werken. Dat kan bijvoorbeeld door te overleggen wie er wanneer een evenement organiseert, zodat we elkaars publiek niet afpakken. Zo groot is de stad nou ook weer niet’, lacht hij. Hij zag veel van zijn vrienden de trein pakken naar Amsterdam, Antwerpen of Keulen en wilden hen hier houden in het weekend, dus is hij zelf wat gaan proberen. Hij vroeg zijn community wat ze nog misten in de stad, en besloot samen met bestuursleden Dennis Drummen, Faron van Leeuwen, Joop de Fouw en Daviet van Son naast housefeest XTRA ook een techno-avond op te zetten, KERNKRAFT.

‘We zijn met een heel klein vriendengroepje voor corona begonnen met het organiseren van duidelijk uitgesproken queer evenementen, omdat die er nog niet waren. De Regenboog op Stratumseind was er al wel, maar daar voelden wij ons niet helemaal thuis. Alleen DayDayGay deelde als organisatie dezelfde waarden, en alhoewel zij super goed zijn in hun ding, zijn zij ook best niche. Er lag zo’n gat waarin niemand durfde of wilde te stappen.’

Een veelvoorkomend misverstand is dat alle queer-personen zomaar hetzelfde willen. ‘Een vriend van me las dat één op de tien mensen queer is. Hij snapte niet dat er met zulke grote aantallen queer-mensen niet direct een grote club volstaat met hen. Maar dat is te makkelijk; het is niet zo dat iedereen in de community hetzelfde leuk vindt. We waren bang dat Eindhoven te klein zou zijn voor ons technofeest KERNKRAFT, maar door het opgebouwde buffertje dat we uit eerdere evenementen hadden, konden we toch proberen die Berlijn-vibe naar Eindhoven te halen. De eerste editie in het Stroomhuis verkocht uit en had een mooie mix aan toeristen en Eindhovenaren als bezoekers. ‘Wij profileren ons absoluut niet als gay-feest, het is een feest voor iedereen.’

Ook Johan Stribos liep met XTRA tegen het probleem aan dat de club geen ruime openingstijden had, waardoor hij verder ging winkelen met zijn house-concept. Hij kwam in contact met Effenaar-programmeur Steffi Blonk, die het wel zag zitten om XTRA naar de Kleine Zaal te halen. ‘De tweede editie was een week van tevoren uitverkocht en mensen waren heel enthousiast. Afgelopen oktober hebben we de derde editie tijdens Halloween georganiseerd, HalloQueen, die gelukkig ook uitverkocht. De droom is om een buiteneditie te organiseren.’

‘Het gaat erom dat we een veilige plek creëren voor vrouwen die met een vrouw willen zoenen, mannen die met een man willen zijn, en dat daar dan geen problemen van komen. Problemen die op andere plekken in de stad misschien wel zouden ontstaan. Ik ben zelf getrouwd en ik wil mijn man gewoon kunnen aanraken zonder dat daar iemand aanstoot aan neemt. Wij gooien mensen eruit die hier niet oké mee zijn, dus dat is al een stuk veiliger voor mensen.’

Naast een veilige plek wil ook Stribos plek maken voor nieuw talent. ‘Wij zijn er bewust mee bezig dat we ook evenredig verdeeld programmeren, tussen man, vrouw, en anders. Het is lastig voor ons om vrouwen te boeken die tot de queer-community behoren, die vinden we minder snel in de regio. Mocht je ze kennen, stuur ze maar door’, vraagt de Eindhovenaar met een guitige lach. Datzelfde geldt voor collectieven die graag met hem zouden samenwerken.

De twee felbegeerde 24-uursvergunningen van de Gemeente Eindhoven moeten initiatieven zoals dat van Stribos meer mogelijkheden geven om te groeien. Effenaar heeft recent als eerste in Eindhoven een van die vergunningen toegekend gekregen, waardoor clubnachten langer door kunnen gaan en er een thuis kan worden geboden aan collectieven. Over de toekomstige clubfunctie die Effenaar hiermee voor zich ziet wordt druk vergaderd op de afdeling Programmering, die laat weten dat ze graag met groepen, makers en collectieven in de stad in contact komen.