‘Hardcore is nooit weggeweest’

Kicks die je vroeger alleen nog in hardcore hoorde, zijn nu doorgesijpeld naar mainstream EDM en als je wil kun je ieder weekend stampen op een van de tientallen legale of illegale hardcore-raves in Nederland. Verschillende media roepen al een tijdje dat gabber terug is van weggeweest. Maar is het wel echt ooit verdwenen? Nee, zeggen liefhebber Eileen (die zonder achternaam in dit stuk wil), en grote jongens Mad Dog en Drokz. ‘Absoluut niet.’ Maar er zijn wel wat dingen anders.

De ‘revival’ van hardcore wordt op veel plekken beschreven. 3voor12 schreef al dat techno steeds meer op gabber lijkt door de komst van TikTok, het Belgische De Standaard noemt de hipster van nu een gabber en zelfs The Guardian heeft het over de terugkeer van het ‘Nederlandse genre gabber’ in de mainstream. De een noemt het een trend, voor de ander is het een levensstijl.

Dat laatste geldt ook voor de 27-jarige, diehard-fan Eileen, die al zo’n tien jaar naar early hardcore raves gaat. Binnenkort verschijnt ze samen met mede-gabbers in de nieuwe film van Jim Taihuttu, Hardcore Never Dies. Via grote feesten als Defqon, Decibel en Dominator belandde ze eens op een rave waar de sfeer en muziek nog ‘hetzelfde is’ als in de jaren ‘90. Early hardcore heet dat, en ze wil sinds die eerste keer Pandemonium in 2014 nooit meer iets anders. ‘De generatie gabbers die nu aanschuift, voelt net zo veel liefde voor de muziek als de generatie van toen.’

Effenaar zag het in januari van dichtbij: Rotterdam Terror Corps bestond 30 jaar en bracht die nostalgische Rotterdamse rauwheid naar Eindhoven, met posse en al. Het was een goed jaar voor hardcore, want ook Thunderdome keerde terug naar de Jaarbeurs in Utrecht, waar tienduizenden liefhebbers het 30-jarige bestaan van het legendarische feest vierden. In maart 2022 vierde Masters of Hardcore het 25-jarige bestaan in de Brabanthallen, ook zeker niet onverdienstelijk qua looptijd, omvang en aantallen. Scene-grondleggers als Angerfist, Paul Elstak en Promo waren erbij, net als Mad Dog en zwaargewicht Drokz, die eigenlijk Richard Koek heet en liefkozend Opa Hardcore wordt genoemd. Naast dat hij een waanzinnig sympathieke en goudeerlijke vent is, heeft hij ook veel te zeggen.

‘Kijk, zoiets als Lowlands trekt 60.000 man en krijgt mega veel media-aandacht. Defqon trekt 80.000 bezoekers en buiten een Dumpert-filmpje hoor je daar weinig goeds over. Dominator is sinds de oprichting altijd uitverkocht. Ik ken geen andere muziekstroming die zóveel mensen trekt, kom er maar mee. Dat zal mij tot in de lengte der dagen een beetje irriteren.’ Hij doelt op positieve media-aandacht, of het gebrek daaraan. Het is volgens hem geen toeval dat de buitenlandse investeerder Superstruct het op de organisaties ID&T (Thunderdome) en de Feestfabriek (Zwarte Cross) heeft voorzien. ‘Die kijken niet naar lovende kritieken in NRC, die kijken niet naar labels als boeren of gabbers; die kijken naar absolute bezoekersaantallen en omzetten. Daarmee ligt hardcore samen met de Zwarte Cross ver voor op de festivals die we in de media zien.’

Het kan maar duidelijk zijn volgens Drokz. Net zoals de vooroordelen die vaak om gabber heen hangen: ‘Na dertig jaar is het wel genoeg met die ideeën dat we allemaal trainingspakken dragen, laagopgeleid zijn en kale koppen hebben, toch? Het stereotype gabber is voor het grote publiek nog steeds hoe mensen er in de jaren ’90 uitzagen. Mensen die de muziek simpel noemen, daag ik graag uit om met een track te komen als eentje van Angerfist.’

En ook al snijdt de 51-jarige Drokz serieuze onderwerpen aan, tijdens het gesprek kan hij niet stoppen met lachen. Hij vindt het heerlijk om over hardcore te praten, het stroomt nog net niet uit zijn poriën naar buiten. ‘Amerika heeft hiphop, wij hebben gabber! We mogen daar best trotser op zijn als Nederlanders.’ Daarom is hij ook blij om te zien dat de rave-scene nu zo gigantisch is. ‘De muziek van nu is een mix van oldschool-hardcore met techno. Het begint een melting pot te worden, waar veel mensen in de hardcore-scene ook wel aan toe zijn. Je hoeft niet meer per se een aussie aan, dames kunnen zich gewoon kleden alsof ze een avondje uitgaan.’ 

Drokz doet ook een shoutout naar grote dj’s als Korsakoff, ook benaderd voor dit stuk, en Lady Dana, die er altijd ‘moker-classy’ uitzien terwijl ze snoeihard staan te draaien. ‘Al vind ik de movement die de gabber van vroeger eert ook wel weer mooi. Weet je, gabber is niet het uniform, het is de attitude.’

Dat is precies de movement waar Eileen bijhoort. Net als ‘opa Drokz’ zegt ze dat ‘gabber niet te koop is, maar van binnen zit.’ De goedgehumeurde Haagse met opgeschoren kapsel én serieuze baan in de financiële sector beschrijft een hechte scene, van ‘ons kent ons’, een waarin iedereen welkom is. Zij heeft het gevoel dat ze onderdeel is van een familie, een veilige. Waar die vooroordelen dan vandaan komen? Dat ligt aan de generatiekloof, denkt zij. ‘De oudere generatie snapt het vaak niet, omdat het een jeugdbeweging is. Net zoals met punkers of met andere subculturen, is het vaak een shock voor oudere mensen die alleen een beeld van buitenaf hebben.’

‘In Nederland, België, Frankrijk en Duitsland heb je vaste scenes, waarvan de kern hetzelfde blijft. Maar het wordt ook internationaler en losser’, vertelt Drokz. Een mooi voorbeeld daarvan is de Italiaanse dj Mad Dog, die inmiddels vanuit zijn woonplaats Amsterdam elk weekend minstens naar een paar shows of festivals in het binnen- en buitenland afreist, om daar voor gigantische zalen te spelen. Hij denkt zelf al lang niet meer in genres en laat dat op zijn nieuwe album DOWNTEMPO horen, dat hij op 1 februari heeft uitgebracht.

Hij is 42 jaar oud, zit zelf net als Drokz al tientallen jaren in de scene en begon met draaien toen er in Rome nog maar één platenzaak genaamd Remix was waar je keiharde elektronische muziek kon kopen. ‘In 1993 had je in Rome alleen nog hardtechno of hele commerciële muziek, zoals Gigi D’Agostino. In die platenzaak ontmoette ik ravers en leerde ik meer over hardcore, dit was de enige plek waar dat kon. Er was nog geen internet waar je dingen snel op kon zoeken. Tegenwoordig is dat heel anders. Het is nu een veel globalere beweging; door Instagram en blogs kom je veel makkelijker aan muziek.’ Internet en sociale media zijn voor hem net zozeer een vloek als een zegening, want hoewel verbinding makkelijker is, merkt hij ook dat een bepaalde houding van flexen online scoort. En dat vindt hij niet authentiek.

Eileen deelt die mening. ‘Door immens populaire kanalen als TikTok, gaat hardcore ook ineens om het zien en gezien worden. Je ziet dan allemaal telefoons in de lucht gaan tijdens raves, en mensen filmen anderen die dat helemaal niet willen. Dat vind ik de sfeer niet goed doen, het haalt het vrije van het raven af.’ Dat doet een beetje denken aan de eerste inkakker van hardcore, waarbij de scene door gimmicks als ‘Daar is Gabbertje’ zichzelf aanviel.

Daarom denkt Eileen dat het goed is om die sfeer van vroeger vast te houden, want in de jaren ‘90 waren er nog helemaal geen telefoons, laat staan op raves. ‘Je ziet op Dumpert filmpjes voorbij komen van mensen na afloop van het feest, en op die manier komt onze scene niet goed in beeld. Wat jij wil doen moet jij weten, maar laat Tiktok en sociale media thuis’, besluit ze met een glimlach. ‘Gabber is nu meer zichtbaar door internet, maar ik vind de kleine, intieme feesten het fijnst.’

Mad Dog, die eigenlijk Filippo Calcagni heet, is klein begonnen: ‘Ik begon met draaien op één draaitafel die ik van mijn opa en oma had gekregen. Daarop herhaalde ik steeds hetzelfde nummer. Uiteindelijk kocht ik er nog een en kon ik gaan dj’en. Dat was mijn doel: dj worden. Daarnaast was ik ook promotor van feesten in Rome. We organiseerden zelf hardcore-raves waar zo’n vijfduizend mensen op afkwamen.’

De dj was met zijn vrienden de enige die dat deed in de stad en creëerde dus zelf de hardcore-scene in de Italiaanse hoofdstad. ‘Maar het grootste feest dat we wilden geven, flopte enorm, want doordat dat de wereldberoemde Gigi D’Agostino in de venue naast ons kwam spelen, kregen wij onze kaartjes niet verkocht.’ Dus Mad Dog trok naar Nederland, waar hardcore enorm leefde. Vanaf het begin was hij aanwezig bij Thunderdome, waar toen nog ‘maar’ 20.000 bezoekers trok. Inmiddels speelt hij er zelf.

Dat hardcore sinds begin 2000 groter is geworden, heeft niet alleen maar voordelen. ‘Omdat de scene nu zo extreem groot is, zijn er ook mensen die er niet alleen voor de liefde bijkomen, maar ook voor aspecten als geld of fame.’ Hij doelt op het leven dat mensen voor zich zien als ze aan het leven van een dj of producer denken, vaak gepaard met glamour en aanzien. ‘Ik zie veel jonge producers gimmick-tracks maken omdat ze internet-fame willen. Dat is natuurlijk ook prima, maar het is niet meer hoe hardcore was. Tuurlijk, ik heb daar ook aan bijgedragen, maar ik voel het nu als mijn verantwoordelijkheid om mensen te vertellen dat hardcore ook artistiek kan zijn. Je wil je kunnen uitdrukken zonder consequenties.’

Dat doet-ie op zijn nieuwe plaat, die veel minder bpms kent dan zijn eerdere werk. Maar het gaat niet om het tempo, of dat het in een hokje als hardcore of techno moet passen. ‘Ik heb er niet over nagedacht of mensen dit leuk zouden vinden of niet. Als mensen het niet vet vinden, moet ik uiteindelijk ander werk zoeken. Maar dat hoeft nog niet.’

Zijn vlieguren hebben hem het voorrecht gegeven om te experimenteren, daar is de Italiaan dankbaar voor. ‘Ik zit elke dag zo’n negen uur in de studio. Dat is best veel, ik heb geen tijd voor andere dingen. Dus als ik aan muziek werk, wil ik ook fun hebben.’ Zelfs zijn lievelingsrestaurants in Amsterdam, Italiaans natuurlijk, moeten even op de producer wachten. Mad Dog spreekt passievol en zit compleet in zijn focus. Dit is iemand die het meent. ‘Ik wil meegeven dat er ruimte is voor experiment. Als je track niet ineens miljoenen keren wordt gestreamd, wil het niet meteen zeggen dat het slecht is.’

Die boodschap wil hij doorgeven aan jonge producers. Dat Mad Dog tegenwoordig optreedt met een volledige live-set is ook een voorbeeld van laten zien dat hardcore-producers serieuze muzikanten zijn. Het zou mooi zijn als hij zijn label Dogfight Records ook kan inzetten voor dit doel in de toekomst. ‘Het gaat om meer dan een trucje doen en optreden. Ik had voorbeelden als Promo, Ruffneck en het label PCP, die gewoon muziek voor zichzelf maakten, zonder het waanbeeld dat ze een revolutie zouden ontketenen. Dat voorbeeld wil ik ook geven.’

Hoe moet het verder met hardcore, als het aan Drokz ligt? Gaat het nog harder in de toekomst, blijft hardcore zich ontwikkelen en vermengen, of gaat het weer klappen? ‘Dansmuziek is altijd op zoek naar nieuwe vormen, juist omdat het vanuit jeugdcultuur komt. Reinier Zonneveld kan wel een harde track maken, maar dan zit er weer een jochie thuis die denkt dat hij het nog harder kan. En dat doet-ie dan’, lacht hij hardop. ‘Dat is vet. Die jonge mensen hebben gewoon schijt aan alles en draaien wat ze willen. Als we nog honderd jaar naar XTC Love hadden moeten luisteren, waren we er ook niet gekomen. Eindstand is toch dat we in de hardcore één ding delen: na een week hard werken moeten we allemaal effe los. Dat is in de kern nooit veranderd.’

Ook in Effenaar kan je geregeld lekker stampen tijdens hardcore-raves, dus houd het programma in de gaten!